Tòa Án LươngTâm

Người Ai cập cổ đại có một tục rất hay, khả dĩ nhắc cho các vị vua chúa biết rằng:
Họ có nhiệm vụ, có bổn phận; họ không thể hành động theo sở thích hay lòng ham muốn riêng của mình; mà phải tự coi mình như những người bảo vệ công lý và chăm lo hạnh phúc cho thần dân.

Mỗi khi có một vị vua băng hà, người ta đem đày xác vị vua đó trên bờ một cái hồ ở nơi ranh giới của cõi sống và cõi chết. Tại đó, một tòa án được thiết lập và gồm có bốn mươi ba vị thẩm phán.

Một người tiến ra và xướng lên trước xác chết:
- Xin ông cho chúng tôi biết lúc sống ông đã làm những việc gì ?

Một quan tể tướng của vị vua quá cố đứng lên thân oan cho nhà vua và kể lại những công trạng của nhà vua lúc sinh thời, những luật lệ đã ban hành, những ích lợi đã đem lại cho dân.

Đoạn, một người dân có thể đứng ra kết tội nhà vua và tự do kể lể trước mặt bốn mươi ba viên thẩm phán những điều oan ức mình muốn phàn nàn.

Tòa cân nhắc công và tội của nhà vua. Nếu xét ra tội nhiều hơn công, tòa kết án nhà vua. Người ta đem bôi lọ tên tuổi của vị vua đó đi, ghi vào trong sử sách. Còn xác nhà vua, trước kia được kính trọng như một vị thần minh, bây giờ không được chôn cất, sẽ đem vứt ra bờ bãi cho diều tha, quạ mổ.

LỜI BÀN: Người ta thường cho rằng "chết là hết" và viện cớ đó ra để làm điều bậy bạ lúc sinh thời, lấy cớ là chết rồi, không còn biết gì hết.

Sự thực, ta chết rồi vẫn còn một "quan toàn" xử tội ta, mà quan tòa này lại còn nghiêm khắc hơn hết thảy các quan tòa khác: Đó là quan tòa dư luận. Khi các quan tòa dư luận buộc tội, không những một thân một mình nhơ nhuốc mà con cháu về sau vẫn còn mang tiếng đời đời. Lịch sử còn đầy dẫy những quân phản dân hại nước, muôn đời không gột rửa được tiếng nhơ. Cũng trong tinh thần đó, ta có câu đồng dao:
Trăm năm bia đá thì mòn,
Ngàn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ.

(Trích từ ĐÔNG TÂY CỔ HỌC TINH HOA)

.

Share

◄◄ Home