GIÁ TRỊ MẶC ĐỊNH

Trong lãnh vực máy tính có một khái niệm thường được sử dụng, đó là giá trị mặc định (default).

Chẳng hạn khi người sử dụng đang ở trên ổ đĩa C, thì chỉ cần ra lệnh DIR là hệ điều hành (DOS) tự hiểu mặc định rằng: hãy liệt kê thông tin của ổ đĩa C. Còn đối với các ổ đĩa khác thì phải chỉ ra một cách tường minh, như DIR A:\ hoặc DIR D:\ ... (1)

Một ví dụ khác, khi trên máy tính của chúng ta có cài đặt nhiều trình duyệt (browser) để khám phá Internet, thì hệ điều hành sẽ ghi nhớ một trình duyệt làm mặc định (default browser). Mục đích là khi người sử dụng muốn xem một hồ sơ (file) có dạng *.htm; *.html... thì hệ điều hành sẽ mở chúng lên bởi trình duyệt mặc định, mà không cần phải hỏi lại:

- Bạn muốn xem bằng trình duyệt nào: IE, Chrome, Firefox, Opera hay Safari...?

Như vậy, giá trị mặc định giúp tiết kiệm thời gian, và trong một vài trường hợp, nó khẳng định tính tất yếu của vấn đề. Mặc dù máy tính vận hành theo chương trình được lập sẵn, luôn đòi hỏi sự tường minh, nhưng việc đề ra giá trị mặc định làm cho chúng hoạt động thông minh hơn, gần với ứng xử của con người hơn.

Đó là ở lãnh vực máy tính, còn trong xã hội chúng ta hiện nay thì sao?

Thỉnh thoảng, bạn bắt gặp một tấm biển treo rất hoành tráng: KHU PHỐ VĂN HÓA / ẤP VĂN HÓA / THÔN LÀNG VĂN HÓA... Nghĩa là sao? Có nghĩa là những nơi không có treo tấm bảng này (mặc định) là khu phố không có văn hóa, tức là những cư dân sống trong đó đều là người vô văn hóa? Một nhà báo ngoại quốc có thể viết một bài phóng sự ngắn như thế này: Việt Nam là một đất nước có nền văn hóa rất kém. Thỉnh thoảng, chúng ta mới bắt gặp một vài nơi có tấm bảng đề "Khu phố văn hóa"... Đó là một suy luận hoàn toàn hợp lý theo phép hiểu ngầm định.

(Ảnh: Báo NLĐ)

Đi đến những cơ quan công quyền bề thế, ta lại thấy nơi đâu cũng có gắn đuôi "nhân dân".
- Quân đội nhân dân: Quân đội không bảo vệ và phụng sự Tổ quốc, nhân dân thì bảo vệ ai? Chẳng lẽ lại đi bảo vệ đảng CS và ngoại bang?
- Công an nhân dân: Công an là lực lượng bảo vệ luật pháp, bảo đảm an ninh trật tự xã hội. Chứ không lẽ công an chỉ biết còn đảng còn mình mà bắt bớ và đàn áp nhân dân?
- Tòa án nhân dân: Tòa án là nơi phán xét để tìm thấy công bằng, lẽ phải, là nơi thực thi công lý. Không lẽ tòa án là nơi chỉ xét xử nhân dân, còn quan chức đảng viên thì xử lý nội bộ, kiểm điểm, hoặc xử nhẹ hơn?
- ... Kính thưa các kiểu cơ quan nhân dân

Một nhà nước thực sự là "của dân, do dân và vì dân" thì những cái đuôi "nhân dân" nêu trên phải được hiểu là mặc định. Việc liệt kê ra chỉ tốn kém thời gian, giấy mực và có vẻ như để che đậy cái bản chất thật ẩn sau hậu trường.

Gần đây, trên các phương tiện truyền thông thường xuất hiện cụm từ "theo đúng trình tự pháp luật". Ô hay, thế còn những vụ việc khác (mặc định) thì không theo đúng trình tự pháp luật? Mà có vẻ như cái trình tự này là tấm bình phong che đậy cho lề lối làm việc quan liêu cửa quyền. Bởi chẳng có cái trình tự nào có thể biện minh cho việc chuyển lá đơn tố cáo của một người tù tuyệt thực đến cơ quan chức năng phải hơn một tháng. Chẳng có cái trình tự nào có thể biện minh cho những vụ kiện của dân oan bị cưỡng chế nhà đất kéo dài từ năm này qua năm khác...

Hãy xác lập những giá trị mặc định để bộ máy nhà nước gọn nhẹ và hữu ích.


------------------
(1) Người viết lược bớt cú pháp đầy đủ của câu lệnh DIR để người đọc không bị sa vào các thuật ngữ chuyên môn như "thư mục gốc / thư mục hiện hành..."
.

Share

◄◄ Home